b4rConclusiones decem christianissimae, per
An-
dream Bodenstein de Carolstat, Theologiae
et U'triusque'
I'uris'
Doct'orem'
Wittenbergae
disputatae.
Conclusio prima.
MeldenseA Concilium1 perperam erravit.2
A Hui, acerbum hoc dicere Concilium errare.3 At quis non
dice-
ret: unde tot portenta nonnunquam videmus progressa, quaeque sese
erroris invicem arguunt: atque adeo, ut in Pontificum
constitutio-
nibus non modo Concilium aliquot, imo totam hanc quam
vo-
cant militantem Ecclesiam,4 nec tantum errare, verumetiam plaerunque
ali-
os fallere vel inviti Romanenses fateri compellantur. ut est in
c'apitulo' a
nobis.5 de sent'entia'
exco'mmunicationis'6 et ibidem per doctores.7
Conclusio secunda.
Idem conciliumA excommunicationem ipso facto
in-
currit, quod in caussis spiritualibus Canonum
sta-
tuta
velita
observari.8
A Nihil humani commenti spiritalibus negotiis addendum.9 Corpus
perdere canonum praestigia possunt, spiritum auferre non possunt.
Atque utinam quae spiritalia forent plerique intelligerent, qui nullo
non in tempore spiritalia iactant. A carne revelantur canones qui
in Christi lege non rite fundati sunt: spiritalium autem revelator
pater coelestis, non caro, neque sanguis Christi confessionem, sed qui
in coelis est pater revelare potest.
Conclusio tertia.
AAlexander quartus,10 et omnes post eumB
Pon-
tifices Romani, anathemate se per suas
Decre-
tales percusserunt, ab anno. 1246.11 usque ad annum
1520. nunc praesentem.12
A Alexander hic quartus, multa excitavit mala. omnes enim subditos
regni Siciliae in Regem excitavit:13 belle apostolico officio fungens,
quo edoctus, potestati obediendum propter deum.
B Quorum ambitione quicquid ubique est, extreme perturbatum est.
b4v
tantum avaritia apud hoc phariseorum genus valet.
Conclusio quarta.
Sequitur ergo quod bLeo Decimusb14
excommu-
nicare non potest.A Quia iuxta suas constitutiones,
BExcommunicatus non potest excommunicare.15
A Potest quidem excommunicare et devovere caput suum, in
ani-
mas nostras imperium est nullum. Qui quam ridicule, bullam,16 et non
nisi bullam Romanensium fermento plenam, pridie in Lutherum
emi-
sit, tot Germania nonnihil videt. Sed cui non ultimae videtur
demen-
tiae, Florentina devotione, adde, cuiusvis quam staturosae molis
gi-
gantis, a Christi amore nos separari posse? Hoc quidem
excommu-
nicare aiunt, a deo, a Christo divellere: a cuius charitate quis nos
seiunget? Nemo certe, nisi nostra ipsa voluntas x. q. iii. illud.17 et in
c'apitulo' quin aeterni. de re iudi'cata' li.
vi.18 Prophetae ore sic olim edocti.
Iniqui-
tates vestrae diviserunt inter vos, et deum vestrum. Esaiae. lix.19 Iudicum
quidem mundi excommunicatio, quae tam ambitiose cristas
extol-
lit, in coelum ius habet nullum. xxiiii. q. i. quicumque.20 et in canone.
si-
quis presbyterorum. de reb'us'
eccl'esiae' non alie'nandis'21 atque
ibi per doctores.22 Haec
eo libentius adduco: ut heroas illos suis taelis iugulare possim, qui tam
impudenter excommunicationis nebulas, inter Iovis fulgura
disper-
gunt, rudi plaebaeculae imponentes: quibus etiam, nescio quot stadia
ultra inferas sedes proscribere miseros posse clamitant.
B Merito excommunicatus, et Christi ecclesia interdicendus. Quid
interdicendus? Quin iam interdictus a Christo: qui Christum non
quaerit, sed sua: avaritia, non doctrina sana se pascit: lucrum, non
pietatem auget: qui non sua morte multos salvare, sed Lutheri
san-
guine multos perdere cupit.23
Conclusio quinta.c
AVerba dlatae suntd sententiae,B Anathema sit, qui
praeter id quod Dominus praedicaverit aliude. Gal. 1.24
A Sententiam hanc tulit Paulus. Etiam si nos, aut angelus e coelo
praedicaverit vobis evangelium, praeter id quod praedicavimus
vo-
bis, anathema sit. Quemadmodum praediximus, et nunc iterum
di-
co: Si quis vobis praedicaverit evangelium praeter id quod
acceb5r
pistis, anathema sit.25 Vides iudicis severitatem, sententiae latae poenam.
Christum qui prohibet, aliud a Christo docens, excommunicatus
hic iusta sententia per Paulum denunciatur. Quae ergo haec
mor-
talis temeritatis insania, Tua protollere, Christi deiicere: velle aliis
beatudinis aeternae sedem praecludere, cui coelum est praeclusum:
alios morti damnare, qui ipse errorum suorum sepulchro iam fetidus?
B Anathema, superna est maledicto xxiii. q. iiii. c'apitulo' gulisarius.26 Hanc
ne Romanus Episcopus, nobis pro sua libidine inferre potest?
Tan-
tum ne illi in coelum, et beatas supernae felicitatis animas ius est?
Nescis, inter iustum iudicem, et conscientiam, alium testem, nec
pa-
tronum
intercederef? Si Lutherus intus custodit innocentiam,
ne-
mo ipsius caussam opprimet apud deum: coram mundo quid
refert, si mortalium caecitate diiudicetur? cui id quidem pro
mini-
mo est. Qui enim eum iudicat, non personatus vicarius, sed
Chri-
stus est. Aliud, ut cum Cypriano loquar, sella terrena, aliud
tribu-
nal coeleste. Ab inferiorig accipiat sententiam, a superiori coronam.27
Qui enim iustus, et iniuste maledicitur, praemium illi redditur.
Conclusio sexta.h
DeiA caussisB spiritualibus, Cvelut arbiter et iudex
admitti non debes.
A Quis enim sensum Domini, aut consiliarius eius fuit?
B Spiritualium deus, spiritus tantum observator est. Quae enim
spi-
ritualia sunt, quomodo homo, nisi superne a patre luminum, et
omnium consolatore spiritu dilabitur, cognoscere potest? Si in
spiritualibus iudicare volueris, spiritu corripiaris. Spiritu autem
agi-
tatur, qui mansuetudinis fervore, in publicam utilitatem, non suae
avaritiae fumo in proprium commodum coalescit.
C Proh deum hominumque fidem, eo proventum est hodie, ut
spi-
ritualia praedicentur populo, latifundia, sacerdotiorum redditus,
et quod prae verecundia vix dicere ausim, ipsae etiam nocturnam
consuetudinem praestantes nonariae: quibus si quis tremulum
digi-
tum porrexerit, iam gratiae violatae reus, non secus diris incessitur,
ac sacro unguine nentem occiderit mystis.
Conclusio septima.
Ergo ipso iureA excommunicatus est, qui
spiritua-
lia negotia, humanis traditionibus metitur.
A At quis non est hodie inter Sarabautarum28 hoc genus, qui non
b5v
omnia quaeque in coelo, et extra coelum sunt, dimetiuntur: de
sin-
gulis legem, plus longe Christo ii sapientes, magistraliter, et pio
ze-
lo adducti statuunt: hos ne excommunicare poterit. Quis in toto orbe pene
nihil communius. adeo sui ubique copiam faciunt. ut noctibus etiam
multas lodices beare, sua sanctitate dignentur.
Conclusio octava.
AEtiam si legem dei resipiant.
A Quid isti resiperent, qui etiam ipsum Deum respuunt?
Conclusio nona.
AjTollendae igiturj sunt Pontificis BDecretales?
A Bona verba. Hoc ne ipsis persuadeas, arma haec quibus nihil
non deiciunt, deponant?
B Decretales. Hoc libro reipub'licae' nihil nocentius: merae enim
im-
posturae, et vapherrimi Romanistarum doli. Rete Pontificum, quo
omnem pene mundum in servitutem piscati sunt. Quid enim
il-
lorum avaritia non contaminatum est? Ad hoc excogitatae
De-
cretales: ut eo fraeno coerceant, si qui ad libertatem aspiraverint:
suamque ingluviem nostris sudoribus, pulchro religionis
commen-
to saburrare felicius pergant. Neque unquam publico omnium bono,
Principum libertati, qui iam cuique cerdoni galeriato,29 cedere
turpi-
ter coguntur, animarum nostrarum saluti, et Christi gloriae, satis
no-
bis consuletur, nisi hoc tam impudentis veneni malum,
Christia-
nissimo tollatur.
Conclusio decima.
Si Romanus Pontifex deiurat seA divinam legem,
et Pontificum decreta custoditurum, difficile aB
per-
iurio defendi potest.
A Quae vesania te incessit Andrea, ut hanc servandam ipsos
iura-
re credas, qui omnem movent lapidem, quo excolescere ipsam
faci-
ant. Alium ne deum admitterent? qui ipsi in terra per successionem
numen sunt. Persancte enim agunt, unum deum mundo
admit-
tentes, poeticam deorum colluviem angue peius fugientes. Viden
quantus error hinc proflueret? In terris Papa deus, si Christum
reb6r
gni collegam admittat, duos iam Deos quomodo negares, atque
diversa praeditos voluntate? Quaeque enim noster Romanensis
de-
us statueret, christus derogaret: et quae hic mandaret, ille
prohibe-
ret: quo modo diu mundi hoc imperium subsistere non posset.
Consulto proinde faciunt, quo annitantur, Dei lex displosa exulet.
B Crimen hoccine Pontifici esse credis? cui quicquid libet licet. Hic
in se, quo suum facinus expiaret, tam impotens discendus? Qui
nul-
lum non flagitium, atque incommissum, indulgentissime modo
ar-
gentata hostia intercedat, aliis ignoscere, plenitudine potestatis suae
in omni valet mundo.