S'alutem' D'icit'. Tantus mihi est erga te, Egregie et
Co-
lendissime Patrone, amoris vigor, ut nihil
ma-
gis facere velim, quam ista
praecepta1 exequi.
At cum munia quae delegaris ita incipiunt
cali-
gare, et res ipsae tantas tenebras obfundunt, quod
haud cognosco, quid agere debeam, quippe
quum nesciam, quid factum sit optimum, quid
53
commodum et utile, non abs re secunda iussa
mecum constitui expectanda. Nec mihi
incon-
stantiam recte obtrudes, quandoquidem res
ipsae […]a esse dissimiles ceperint, et a prima
specie discreparint. Probari
Caesaris2
modestissi-
mi adolescentis orationem et eruditionem, nec
retro labor, livoris occursu, Aquilonis obflatu3,
sed constanter Caesaris ingenium, eruditionem,
conversationem, modesticiam, ad literas
ardo-
rem placuisse mihi admodum, aio. Imo illum
meo iudicio et bene quidem, ni fallar, talem
non una ex causa reor, qui Academiae nostrae
splendorem et nonnihil augmenti adiicere
va-
leat, qui praeconia nostro
Bössenstein4 demeruit.
At hic qui hodie absentem, quem publice et
pri-
vatim extulit, quantum ad Hebraicam
professio-
nem spectat, maledictis lacerat, et
detractioni-
bus obfuscat. Rem ab initio paucis tamen
agam; Mercatus sum non levi aere
interpretatio-
nem quorundam Psalmorum a D'omino' nostro
Bös-
senstein, qui dum
Psalmos interpretari deberet5,
semper intermiscuit voluntatem suam abeundi
in patriam fortasse, tum ob inopiam aquarum
tum ob aegritudines suas, et id unice eructavit:
O si haberem favorem divertendi, etc. ab
Illustrissimo Principe
nostro6, ego qui saepius
54
queruloso suo amore offensus fui, dicebam,
exi-
mium Dominum Doctorem
Christiannum7, me
certiorem fecisse, adesse quendam alium
profes-
sorem Hebraicae Scripturae, qui denique et Latinae
et Graecae peritus esset, adieci quod sciverim,
ipsum suae publicae lectioni interfuisse. Hoc
enim feci ut simul iudicarem facilius Principem
nostrum Illustrissimum veniam daturum, et
cla-
morem continuum imminuerem. Ita accidit.
Nam hoc audito remittitur clamor,
enumeran-
tur plurimi Hebraice docti, disquiritur quisnam
adsit, internumeratur Bartho'lomaeus' Caesar8, qui unice
unus inter omnes commendatur, tum a
multi-
tudine annorum, quibus Hebraicis invigilavit
literis, tum ab egregiis Praeceptoribus, dicebat
etenim illum rabonib9 et D'ominem'
Joan-
nem Reuchlin
educasse10, sed nulla coniectura
illius praesentiam assequitur, ob id quod nulla
necessitate ad professionem adigitur, quippe qui
rebus satis abundat paternis. Summatim
uni-
versa illius Caesaris comprobantur. At nimium
aliorsum vento raptus, in Caesarem
multiplici-
ter invehitur noster Bössenstein, dat fortasse illi
aurum […] existimo enim annulum aureum […]c
55
illi praesagire, proponit enim impetrata
trans-
migrandi ab Illustrissimo Principe copia post
festum Michaelis11, sedata
peste redire12. Neminem
sibi ipsi conferendum in Germania, clamosa
sen-
tentia pronunciat, at ego malim mediocriter
doctum, sed fideliter docentem, quam
doctissi-
mum et infideliss'imum' accurate celantem quod scit,
et raro verbulum efflantem, nisi argentatus
oc-
currat auditor. Tantum mihi insidet, quod non
contra delectum praeeligerem Bartholo'maeum'.
Praeter-
ea D'ominus'
Bessenstein dicit,
Philippum13 nostrum
Prae-
ceptorem meum dilectissimum Caesare multo
doctiorem. Si is Hebraice profiteri vellet, non
reniterer.14 Ut autem satisfaciam mihi, scio, nisi
me rursus Bössensteinus abduxerit a vero,
Li-
psenses Caesarem ambire, quem quoque
prius-
quam huc concederet audio Lipsenses
conve-
nisse. Sed Caesar desiderat hic et discipulum et
praeceptorem agere, pollicetur lectionem
gram-
maticae D'omini' Joannis Reuchlin15 et Psalmos
inter-
mixturum, curaturumque exempla. Haec sunt quae
negocium maledico situ obducunt et mei
iudi-
cii acumen hebetant, quo fit, quod alteras tuas
literas praestolari, antea quam Caesari suas
mit-
tam,
proposui.16 Consule tu ut nosti rebus
no-
stris, non ego me tricis et involucris implicabo.
56
Caesar
adolescens mira modestia iucundus est.
Caeterum currum, qui officinam17 ob
impedi-
menta celeberrimi nostri
pictoris18
nondum est ingressus quam cito excusus
redie-
rit, mittam, et
libellum de impii
iustificatione,
quem nondum ex Lipsia
recepi19, itidem missurus
sum. Me tibi et Patronis meis20, quos feliciter
agere desydero, commendo. Parce festinationi,
quoniam sub lectionum pondere otium hoc
vix potui dare. Vale in Christo bene. Dat'um'
Wit-
tenburgae, die
Felicis21, MDXIX.
Venit iam bidellus literas has nuntio daturus
et dicit, Auditores Caesaris esse avidissimos ac
quosdam Lipzenses adesse, qui noverunt
eru-
ditionem Caesaris et fidelem interpretationem
attollunt, nihil esse reliquum, nisi receperimus
nos, Lipzenses ilico sumpturos. Nisi timerem
D'ominum' Philippum consulerem, quod advocaretur e
vestigio, et dimitteretur Bössenstein auditoribus
parum gratus, qui semper sollicitat ut abeat,
re-
scribe22.