Nr. 235
34 Conclusiones: De natura spirituali et corporali
[[Wittenberg]], 1522, 28. November

Text
Bearbeitet von Stefania Salvadori

Buchsymbol67v Gotschalcus Crop1 sub An-
dree Carolostadio: Doctore:

1
Duplici natura spirituali scilicet et corporali constare hominem
paulina ad Corin: 2· ostendit epistola:2
2
Cum hiis qui foris sunta homo vetus carnalis
et corporalis corrumpatur:3
3
Spiritualis tamen interior novus homo·
et de die in diem renovatur:4
4
Immo interioris regeneratio est exterioris mortificatio.5
5
Quando ne ullus hic nascatur nisi prius occumbat.
6
Sicubi spiritus dei regnat ibi nimirum humanus homo moritur:
7
Psychicus homo ex voluntate carnis et viri suas
vires adfert· et tales quales inobediencia Ade fecit:6
8
Spiritualis autem homo ex deo. ac dei voluntate im-
mutabili suas potencias recipit:7
9
Quemadmodum psychicus homo animam· cor· oculos: aures·
et reliquas virtutes a parentibus suscepit:
10
Sic spiritualis cor suum· oculos. aures et cete-
ra firmamenta e supernis capit:8
11
Homo psychicus non agnoscit quae dei sunt, quia ex deo bnon est:b9
12
Homo spiritualis cognoscit. quia ex deo est· et ovis Christi:10
13
Nequaquam psychici hominis oculus vidit. vel auris au-
divit aut in cor eius ascenderunt que
preparavit deus diligentibus se:11
14
In cor autem spiritualis hominis possunt ascendere.12
15
Alia praeparat deus diligentibus se· alia iis qui
Buchsymbol68r deo dorsumc et scapulas vertunt
16
Porro si easdem divicias utrisque praeparasset
nihilo secius eedem divicie alie forent
deo adherentibus· aliae alienatis:
17
Veluti crux Christi aliter repit in oculos
iudeorum· aliter gentium aliter crudel〈i〉orum:
18
Dabimus tamen peculiares esse divicias
solis deum amantibus comparatas:
19
Consummacio abbreviata inundat iusticiam13
et cognoscet que nullius hominis oculus
psychici et cor unquam assequitur:
20
Nam eciam si Christus omnes homines illuminat
sicut sold illustrat omnia
:14
21
Sunt tamen qui agnitam veritatem expuunt
ut sunt qui solis respuunt radios
:
22
Deus est dominus et deus apud inferos et superos·
collium et moncium. deus omnis terre creatureque:15
23
Tamen sole reliquie ad praesentem ubique deum con-
vertuntur:16 atque eiusmodi conversione sancte fiunt:
24
Ergo in cor hominis non ascendit quamlibet accu-
tissimi et racionalissimi· quod est singu-
lariter praeparatum dilectoribus dei:
25
In cor autem plus quam hominis ut puta spiritualis
et filii dei· opes ille ascendunt· sen-
ciuntur· ac in fontem suum· probe cordatos rapiunt:
26
Vitam eternam certo habent· qui manducant·
et bibunt sanguinem Christi·17 sed suo
gradu· hic atque infimo: Buchsymbol68v
27
Quamvis et discrimina sint infimi gradus, quisquam tamen
eterne vite tantum assequitur quantum illi datur· ut credat:
28
Regeneratus per Christum non protinus scit omnia· nec omnia
facit sed discit et pergit paulatim· sicut natus
infantulus non ilico graditur:
29
Petrus vere fuit eterna vita beatus· ut cognovit
Christum quamquam multos Christi sermones· tum ignorarit:
30
Proinde spiritualis iudicat omnia18 eciam profunditates
dei· et abyssos predestinacionis super omnia consolantis:
31
Verum tenui admodum iudicio nove spiritualis
factus estimat omnia:
32
Qui primos adhuc fructus superne cene incipit
manducare: is magis trepidat et miratur·
cupit et desiderat quam pronunciat certam sentenciam:
33
Exercitati vero in iudiciis veris et per se iusti-
ficatis incredibilem consolacionem ex profundita-
tibus dei accipiunt·
34
Immo sic incenduntur dei ardentissimo amore· ut multo
plus malint decem cruentissimas mortes
emori quam non sequi agnum quo vadit:
Hec non ascenderunt in cor animalis hominis· qui nec
vult nec potest nosse divicias super coelestes
:

avom Editor verbessert für sit
b-beine Zeile höher in der Vorlage
cvom Editor verbessert für deorsum
dvom Editor verbessert für soll

1Diese Thesen wurden am 28. November 1522 verteidigt. Vgl. Liber Decanorum, 27: »Eximius frater Gotschalcus Crop Hervordianus die 28 Novembris respondit pro licencia et statim promotus est praesidente Carolostadio.« Zu Gottschalk Grop siehe KGK IV, Nr. 199, S. 433 Anm. 4.
2Siehe KGK 235 (Anmerkung); vgl. auch 1. Kor 2,6–16 und siehe die Auslegung dieser Stelle und von Röm 6 in Melanchthon, Annotationes (1522), fol. E3r–v; N1v–N3r.
3Vgl. 1. Kor 5,12 Vg »Quid enim mihi de iis qui foris sunt judicare?«; siehe auch 1. Thess 4,11 u. Kol 4,5. Bei Paulus sind die, die foris sind, die Nichtchristen. Karlstadt denkt dabei wohl an die, die sich noch nicht zum Evangelium bekennen.
42. Kor 4,16 Vg »Propter quod non deficimus: sed licet is, qui foris est, noster homo corrumpatur, tamen is, qui intus est, renovatur de die in diem.«
5Zur tribulatio als Korrelat der regeneratio siehe auch Melanchthons Loci communes (1521) in MWA 2.1, 145,27 f.: »Sic tota vita christiana est mortificatio carnis et renovatio spiritus […].« Siehe hier auch 2. Kor 4,17.
9Vgl. nochmals 1. Kor 2,9–15.
10Vgl. Mt 15,24; siehe auch Joh 10.
111. Kor 2,9 Vg »Sed sicut scriptum est: Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum.«
13Jes 10,22 Vg »[…] consummatio abbreviata inundabit justitiam.«
16Dies ist vermutlich eine Anspielung auf Jes 10,21 f., zitiert auch in Röm 9,27 f. Die These bezieht sich daher zusammen mit These 19 auf die Errettung nur eines kleinen Teils des Volkes Israel. In Analogie zu dem alttestamentlichen Bericht werde nur eine kleine Minderheit der Christen geheiligt, da nur sie sich wirklich bekehrt und allein auf Gott verlässt. Die Mehrheit dagegen sei dem Verderben und den Fluten der göttlichen Gerechtigkeit ausgesetzt (vgl. These 19 und Jes 10,22).

Downloads: XML · PDF (Druckausgabe)
image CC BY-SA licence
»