Nr. 154
Andreas Karlstadt an Georg Spalatin
[Wittenberg], 1520, 6. April

69^a
Quaerit Dominatio Tua Reverende Patrone,
quid sentiam super hoc testimonio (ita namque
libuit per obliquum pene rem exordiri) tristis est
anima mea usque ad mortem¹, item Pater omnia
tibi sunt possibilia², si est possibile transeat a me
calix iste, veruntamen non sicut ego volo, sed sicut
tu vis.³ Christus, ais, qui peccatum non fecit, neque
dolus in eius ore fuit⁴ (cuius et ipsi vitam penitus
referre debemus) aliam habuit voluntatem, quam
Pater eius Deus iustiss'imus'. Nam secundum suam vo-
luntatem mori noluit, quod testatur, rogo inquit,
si est possibile, etc. veruntamen non sicut ego
volo sed sicut tu⁵, quo duas voluntates⁶ destinavit,
imo duas porro diversas, atque ut ita dicam discre-
pantes⁷, secundum suam noluit mori, secundum
Patris voluntatem voluit.⁸ Hic est nostrae vitae 70
demonstrator, Magister, Dux, factor, exinde de-
dit se per omnia, quantum ad humilitatem atti-
net, et lenitatem⁹ ad quam discendam nos ad-
vocat, exemplum inquam omnibus imitabile
modis, nobis proposuit.¹⁰ Porro si Christus agnus
immaculatus¹¹ usque adeo suam vitam dilexit, ut
efflagitare Patrem transferendi calicis causa ni-
hil moraretur, cur id nobis non est faciendum
omnino? Possumus igitur absque peccato eous-
que, nos, vitasque nostras amare, quod mori no-
limus. Ubi ergo illud residebit, quod mortem
nos oportet ultro suscipere, vitamque contemne-
re et abiicere. Nempe quorsum pertinebat illud,
qui voluerit animam suam salvare, vel salvam
facere, perdet eam.¹² Nonne salvare voluit ani-
mam, qui dixit, si possibile est transeat a me ca-
lix iste?¹³ Sed noluit omnino, nisi suam volunta-
tem fregisset et Deo subdidisset; at inquis ita nos
volumus acti gratia, tamen peccamus, quando
id quod secundum Deum nolumus, secundum
naturam facimus. Nolo autem Deo repugnare,
nolo non mori, attamen volo vivere, frango
igitur voluntatem, attamen habeo peccatum
facti. Quicquid illud sit, certum est praeceptum
Domini, certa est doctrina Christi. Scilicet qui
voluerit animam suam salvam facere perdet 71
eam, ut Marcus Christi verba refert, qui autem
perdiderit propter me et Evangelium salvam fa-
ciet eam¹⁴, hoc verbum recte est ignis consumens
et malleus conterens¹⁵ vitam nostram. Nam quo
malleo posset in minutissimas partes vita retun-
di, quam illo, qui perdit vitam propter me, Ipse
se perdit propter nos, oportet nos nostram vitam
rursus propter illum perdere, hoc verbum multo
durius est illo, quod audimus, qui voluerit ani-
mam suam salvam facere perdet eam¹⁶, facilius
est non salvare, quam perdere, quoniam inter
ipsa tormenta, animus aliud agit, a tormentis
interim raptus, et tum non vult salvare animam,
at hoc minus erat obtinendae gloriae, oportuit
Christum adiicere: Qui perdit, ille salvam facit,
ergo qui non perdit, non facit salvam, clara igi-
tur Christi et eius Concionatoris Martini fratris
mei Charissimi fuit sententia hodie in aede¹⁷ evul-
gata. Lucas sic scripsit 14. Qui non odit adhuc
animam suam non potest meus esse discipulus.¹⁸
Vide quo tonitru Mattheus tonet, qui invenit
animam suam perdit eam¹⁹, maius quiddam est,
velle salvare animam, sed minus est invenire, at
cum is, qui invenit, perdit eam, ergo ab oculis
tollenda et prorsus passione Christi velanda, no-
stra vita; vide quanto discrimine eundem affe72
ctum explere conati sunt, unus dicit, qui volue-
rit salvam facere.²⁰ Alius ait, qui invenit²¹, tertius
qui non odit²², attendamus odibilis conditionem
et ilico consequitur, quod vitam nostram nos
contemnere, et propterea odire oportet, proin-
de dicamus oportet, fiat voluntas tua²³, fiat quod
bonum est in oculis tuis²⁴, fiat quod tibi placet,
volo libenter mori. His in extremis aquarum
ripas lancinantes nec dum pervenimus in
maris altitudinem²⁵〈,〉 adhuc Christi fantasma²⁶ vidisse
nos puto, quanquam fuit maximum, et naturae
nostrae adversarium, attamen altior fortasse gra-
dus subostendi saltem posset.²⁷ Videamus obie-
cta, Christus dixit, si possibile est transeat²⁸; Re-
spondeo. Christus venit in similitudinem car-
nis peccati²⁹, qui peccatum neque approbavit, neque
fecit³⁰, ^bsed quando tum^b pec-
cati similitudinem habuit, nempe quod vere
dolores nostros portavit³¹, et infirmitates et pec-
cata, itaque habuit similitudinem carnis peccati,
non tamen veritatem, agnus enim fuit immacu-
latus³², tamen portat, tollit peccata³³. Eatenus namque
portat ut dicere audeamus: Factus peccatum pro
nobis.³⁴ Quid multa, similitudinem carnis habuit,
Patrem orans si possibile est transeat a me calix iste.³⁵
Ita enim illi attenti auditores³⁶ putant cum velut 73
simile adducunt, dicentes, Christus favit suae vitae,
mori noluit, in hanc autem similitudinem venit
voluntate sua, ac scelera et delicta et infirmitates
nostras ipse portavit, ipse attritus est huius dolore
propter nos³⁷. In summa sua ille quoque passione
omnes martyres et iustos mortuos, et morituros
ab illo facti peccato liberavit, quod in Ecstasi, in
agone per luctam grandem sencient et magis sub-
aperuit, quid homines quorum causa venerat,
facturi essent. Nunquid enim simile David fecit
qui ait si inveni gratiam reduc me, sin autem, fiat
quod bonum est in oculis tuis.³⁸ Et Petrus audit,
veniet qui te cinget et ducet quo non vis³⁹, itaque
hanc nostrae vitae infirmitatem Christus suam pro-
priam fecit⁴⁰, eam enim assumpsit⁴¹, et extra peri-
culum tulit ne noceret sanctis suis membris. So-
lum brevissima. Infirmitas nostra fuit non Chri-
sti. Nostis quod mihi placeat Martini sermo⁴², et
quod auxiliis communire Ipse tu posses, scio
enim te hoc requisi non ut addisceres, verum
magis, ut periculum obsequii mei, quod facile
nonnunquam offero faceres. Postremo nodum
illum quem tetigimus nolui dissecare⁴³, neque id
postulasti. Dignissime studiosorum Patrone,
si haec tibi minime satisfaciunt, paratus sum
alia coniungere. Cras, hoc est Sabbato ma74
gno, purgationem sumere constitui, alioqui et
auctarium adiecissem. Vale feliciter et me tibi
commendatum habe. Parasceve⁴⁴ .XX.

Tuissimus Carolostadius.