Andreas Karlstadt an Georg Spalatin

Bearbeitet von Alejandro Zorzin

56
Optimo Patrono, D'omi'n'o' Georgio Spalatino,
Fautori praesentiss'imo'.

57
S'alutem' P'lurimam'. Memini me alicubi in Aug'ustino'¹ legisse au-
toritatem, qua niteris: Non portabit filius ini-
quitatem Patris sui², et alias scripturas, quae in
speciem pugnare videntur. At penicius con-
templanti succus ille introclusus per eum, qui
inimicitias universas interfecit et pacem fecit³,
confluit, imo cohaeret. Quandoquidem filii pa-
rentum delicta luunt, et in tertiam generationem
puniuntur?⁴ nisi Christi sanguinem per fidem
lambant.⁵ Christus est, qui facit, ne parvuli ori-
ginaria poena damnentur, ne originale impute-
tur: eis autem, qui stolas in sanguine Christi
non lavant⁶, et aliena, et propria imputantur.
Si haec tibi tuum non explent appetitum, Do-
minus uberiora dabit. Caeterum nescio, si D'ominationi'
Tuae, Colendiss'ime' Patrone, occasionem secun-
dae questionis notae dederim. Si dedi, ex
Scoto hausi, qui in quarto⁷ id dicit, et quanquam
bene, non tamen ad bonum finem.⁸ In scriptu-
ris video poenam, quam Deus pro peccatis
solvendam^a ingerit. At haec, ut uno verbo 58
compendiosissime edisseram, est poena crucis,
velut Hiere'mias' et Ezechiel aiunt, resipiscere, et prae-
cepta Domini custodire. Haec poenitudo tam
est intrinseca poenitenti, ut nullo remedio nisi
morte, et postremo resurrectione dividatur: tam
manifestae dispositionis in lege, quod nihil ne-
cesse sit eam inculcare, etiamsi hodie, pro dolor,
notissima scripturae sint nobis occultissima:
quandoquidem etiam audeant Theologistae im-
pugnare. Poenam autem Ecclesiae, quam Aug'ustino'
teste Ecclesia iniungere potest, nemo recusabit,
nisi inobediens. At petenti ex infirmitate con-
donandus est cruciatus inferendus, alioqui quip-
pe Ecclesia itidem est obnoxia petenti remittere
noxam, nisi velit, quod absit, nec sua peccata
minuta sibi remitti.⁹ Idcirco subeunda est poena,
amplectenda flagella, si vere poenitens est para-
tus in flagella.¹⁰ De poenis quas Canonicas vo-
cant, nescio, si mota sit quaestio. Scio Augusti-
num magnifacere Ecclesiae consuetudinem, sed
minime contra veritatem valere. Si haec quo-
que displicent, profer testimonia scripturarum:
ego sentio cum sanioribus Ecclesiasticis. Ite-
rum me vincis et ligas tua humanitate, ut nul-
lus omnino mihi locellus relinquatur, in quo 59
tuam benignitatem non videam obversari.
Vale feliciss'ime'

Tuus Carolostadius.

asolvendum Olearius, Scrinium (1671)

1Bisher nur im Ps. Aug. Speculum peccatoris nachweisbar, vgl. Augustinus, Libri (1506), 11 (Werk Nr. 18): »Speculum augustini. liber .I.« (PL 34, 887; CSEL 12, 3 – 285); vgl. auch Augustinus, Speculum de Scriptura Sacra (PL 34, 943 = de libro Ezechielis).

2Hes 18,20 Vg »Anima quæ peccaverit, ipsa morietur; filius non portabit iniquitatem patris, et pater non portabit iniquitatem filii; iustitia iusti super eum erit, et impietas impii erit super eum.« In der Epitome, fol. A4^r zitiert Karlstadt von diesem Bibelvers allein die Anfangsaussage.

3Vgl. Eph 2,14–16 Vg »[Christus] est pax nostra, qui fecit utraque unum […] ut […] in unum novum hominem faciens pacem et reconciliet […] per crucem, interficiens inimicitiam in semet ipso«.

4Vgl. 2. Mose 20,5; 3. Mose 14,18; 5. Mose 5,9.

5Vgl. KGK I.2, Nr. 64, S. 667, Z. 5–7: »Ita iniquus/ priusquam sanguine Christi iniquitas eius abluta et detersa fuerit quomodo ullum bonum opus contrectare potest?« Mit marginalem Hinweis auf: »Ezechi: xviii«.

6Vgl. Offb 7,14 und 22,14.

7Es bleibt unklar, auf was sich Spalatin des weiteren bezogen hatte. Der vorherige Absatz und die Antwort Karlstadts berühren Buße und Sündenstrafe. Ein Bezug ließe sich vielleicht zu Scotus, In IV. Sent, d. 14, q. 2. herstellen.

8Bubenheimer, Consonantia, 150f. Anm. 298: »Die teils zustimmende teils ablehnende Haltung gegenüber Scotus findet sich bei Karlstadt noch 1519 (August?) in einem Brief […] an Spalatin (Olearius, 57f.) […].«

9Vgl. Apologeticae Conclusiones, Th. 341 (KGK I.2, Nr. 85, S. 851, Z. 6f.).

10Vgl. Hasse, Tauler, 96 und Anm. 15.

Downloads: XML · PDF (Druckausgabe)