Nr. 172
12 Conclusiones: De legis non furtum facies impletione et testamentorum legatione
Wittenberg, [ 1520, Ende]

Text
Bearbeitet von Ulrich Bubenheimer

Buchsymbol21Conclusiones duodecim de legis non furtum facies1/ impletione et testamentorum legatione altariuma/ et missarum fundatione.2

i.b
Legis huius/ non facies furtum3/ impletio literalis/ nihil preter decipulamc quandam est/ que iustos non coram deo [22] sed coram hominibus facit4.Buchsymbol22
ii.d
Multi sunt fures/ qui tamen nihil alieni unquam domino invito abstulerunt5.
iii.
Lex ista/ sicut et alie divine/ impossibile nobis precipit.
iiij.
Que lex/ et si negativa esse censeatur/ non tamen impletur absque illa affirmativa/ scilicet Quecunque vultis ut vobis faciant homines/ et vos facite illis6.
v.
Quam regulam/ si quis in divitiarum seu temporaliume dispensatione servaverit ob villicationem apud dominum suum haud diffamabitur7.
vi.
Hanc regulam an imitentur/ qui fratri non nisi in extrema necessitate/ succurendum fore censent/ ipsi videant.
vii.
Necesse illud sanctissimi Ioannis8/ non aliunde/ preterquam ex dicto illo Christi/ quecunque vultis etcetera9 est metiendum.
viii.
Hanc regulam timendum eos non servare qui neglectis sanctis vivis egentibus/ tandem morituri/ nescio quas memorias10 aut que altaria/ et cetera id genus a deo minime precepta/ sua (ut aiunt) ultima voluntate fundare volunt.
ix.
Si melius esset temporalia hic parta labore ac sudore/ aut quovis modo alio cumulata/ distribuere seu relinquere testamento/ etiam ad pias causas quam in vita egentibus dispensare/ divo Aug'ustino' non deberet dari laudi quod testamentum nullum fecerit etcetera11.
x.
Videbunt et isti quo pacto sibi amicos de iniquitatis mammona fecerint12/ qui tot ecclesiastica possederunt beneficia/ unde quinque/ octo/ decem vel pluribus/ qui alias sunt/ providere potuissent.
xi.
Nec isti amicos sibi de mammona iniquitatis facere videntur, quibus alea plus perdit/ quam in pauperes dispensetur.
xii.
Omnis ludus/ ex cupiditate ortum habens/ est contra charitatem. Iactemus cogitatum nostrum super dominum/ et ipse nos enutriet13〈.〉


Christus .fin eternum regnatf


aaltatium B – hsl. verbessert von Gottschalk
bfehlt A, B – hsl. ergänzt von Gottschalk
cdiscipulam B
dfehlt B – hsl. ergänzt von Gottschalk
etemperalium A
f-fineternum A, B

1Wortlaut nach 2. Mose 20,15; Lk 18,20.
2Im Inhaltsverzeichnis von A, S. 2, lautet der Titel: »xii Pulchre conclusiones de impletione legis/ non furtum facies/ de testamentorum legatione et altarium aut missarum fundatione«; entsprechend auch in B.
3Wortlaut nach Mt 19,18.
4Vgl. Aug. spir. et litt. 8,13: »[…] quia et quicumque faciebant quod lex iubebat non adiuvante spiritu gratiae, timore poenae faciebant, non amore iustitiae. Ac per hoc coram deo non erat in voluntate, quod coram hominibus apparebat in opere […]« (CSEL 60, 165,21–24).
5Karlstadt knüpft hier an das römische Recht an: I. 4, 1,6 (CICiv 1, 43f); zitiert KGK I.2, Nr. 64, S. 641 Anm. 652.
8Vgl. Joh 3,17: »Qui habuerit substantiam huius mundi, et viderit fratrem suum necessitatem habere, et clauserit viscera sua ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo?«
9Mt 7,12. Siehe Th. 4.
10Gestiftete Gedächtnisfeiern für Verstorbene, sog. Memorien.
11Diese Überlieferung geht auf Possidius (gest. nach 437) vita Aug. 31 zurück: »Testamentum nullum fecit, quia unde faceret pauper Dei non habuit.« (PL 32, 64). Die Überlieferung war durch Jacobus de Voragine, Legenda aurea (De sancto Augustino; Jacobus de Voragine, Legenda (Häuptli), 2, 124,17f.) in jener Zeit bekannt. Indem Karlstadt das Zitat mit »etcetera« abbrach, deutete er an, dass er bei den Lesern Kenntnis dieser Überlieferung voraussetzte, zumal Augustin nach den Statuten der Patron der Universität war (UUW 1, 20).
12Vgl. Lk 16,9: »Et ego vobis dico: Facite vobis amicos de mammona iniquitatis […].«
13Vgl. Ps 54(55),23 Vg »Iacta super Dominum curam tuam, et ipse te enutriet.«

Downloads: XML · PDF (Druckausgabe)
image CC BY-SA licence
»